Magkakulay ay pagdugtungin

MAGKAKULAY AY PAGDUGTUNGIN

makukulay na bilog ay pakatitigan

at magkaparehong kulay ay pagdugtungin

animo'y napakapayak ng panuntunan

laro ng lohika kung pakaiisipin

ito ngayon ang kinagigiliwang laro

matapos magtrabaho nitong abang lingkod

pinakapahinga na kapag hapong hapo

sa maghapong tila kalabaw kung kumayod

pag tumunganga sa kisame'y magninilay

dudurugin ang utak sa maraming paksa

paano nga ba bawat tula'y maging tulay

upang dinggin ng pamahalaan ang dukha

kayhusay mo kapag kulay ay napagdugtong

na tandang mapanuri ka, listo't marunong

- gregoriovbituinjr.

09.30.2024

* mula sa app game na Dot Line

Pagsusunog ng kilay

PAGSUSUNOG NG KILAY

"The first duty of a revolutionary is to be educated." ~ Che Guevara

nagsusunog pa rin nitong kilay

upang pagsusuri ko'y humusay

maraming inaaral na tunay

samutsaring paksang naninilay

di lang sa eskwela makukuha

ang mga natutunan ng masa

ang dunong at pag-aanalisa

ay sa paligid din makikita

tayo'y magbasa ng dyaryo't aklat

kayraming isyung mahahalungkat

na makatutulong din ng sukat

upang mahasa't makapagmulat

ika nga, una nating tungkulin

ay matuto ng laksang aralin

lalo't sistema'y nais baguhin

nang lipunang makatao'y kamtin

- gregoriovbituinjr.

09.30.2024

Kaylakas ng ulan sa madaling araw

KAYLAKAS NG ULAN SA MADALING ARAW

gising pa rin ako kahit madaling araw

dahil ulan sa yero'y nakabubulahaw

nagtalukbong ng kumot habang giniginaw

nais umidlip ngunit tulog ko'y kaybabaw

paligid ay nilagyan ko ng mga balde

dahil tumutulo na ang yerong kisame

mahirap humimbing, baka magbaha dine

sa loob ng bahay, ay, kaytinding bagahe

minsan, titila at agad muling papatak

ang ulan, talagang mabibigat ang bagsak

animo buong tahanan na'y pinipisak

tila bubong at puso ko na'y winawasak

di na simpleng ulan, kundi unos na, unos

buti kung sakahan ang didiligang lubos

paano pag binaha'y lungsod ng hikahos?

ang magagawang tulong pa rin ba ay kapos?

madaling araw, tuloy ang pagsusulat ko

kayraming paksa: baha, unos, anod, bagyo

mitigasyon, adaptasyon, klimang nagbago

pati lagay ng paslit na nagdidiliryo

- gregoriovbituinjr.

09.30.2024

Diwa't salita

DIWA'T SALITA

"Thoughts are the gun. Words are the bullets." ~ tatak mula sa isang tshirt

sa pagkatha ng kwento o tula

dapat malay sa diwa't salita

ugnayan ng dalawang adhika'y

paano ginagamit ng tama

mula sa kasabihang masiste

kaisipan ang tangan mong riple

salita naman ang punglo dine

ang diwa't salita ang mensahe

sa pag-akda ng tula o kwento

nobela, o sanaysay man ito

diwa't salita'y gamiting wasto

nang may kapayapaan sa mundo

ang bumuo ng sibilisasyon

ay diwa't salita ng kahapon

na nagagamit pa hanggang ngayon

at mga sunod pang henerasyon

- gregoriovbituinjr.

09.29.2024

Paalala sa pintuan

PAALALA SA PINTUAN

naroon ang paalala sa pinto

kung hihilahin ba o itutulak

Ingles muna, sunod ay Filipino

Hapon o Tsino't Koreanong sulat

isa'y "Pull the Door" kung nais pumasok

isa'y "Push the Door" kung nais lumabas

iinom doon ng kapeng mausok

o kung nais mo'y masarap na gatas

sa isang mall sa Cubao ko nakita

kaya kinodakan ko ito agad

upang maitula ko kapagdaka

nahalina sa simbolo't panulat

kulang ng panulat Baybayin natin

na magandang dito'y isamang sadya

dapat ay may katutubong Baybayin

subalit sinong magpapasimula?

- gregoriovbituinjr.

09.28.2024

Tapat na dyanitor

TAPAT NA DYANITOR

dyanitor siyang tunay na kahanga-hanga
pagkat sinoli niya'y pitakang nawala
at di lamang isa kundi dalawang beses
na masasabi mong kalooba'y kaylinis

apat na buwan pa lang na nagtatrabaho
bilang dyanitor ang tapat na mamang ito
ang kanyang pangalan ay Vicente Boy Dalut
nagsoli ng wallet, di naging mapag-imbot

malinis ang iskul, malinis pa ang budhi
katapatan niya'y maipagkakapuri
ayon kay Kagawad Pulido, nararapat
lamang parangalan ang mga taong tapat

nagpapasalamat ang mga estudyante
sa kanilang iskul sa Rosario, Cavite
katapatan niya'y isa nang inspirasyon
sa bayan at institusyon ng edukasyon

sa taong tapat, kami rito'y nagpupugay
mabuhay ka, Vicente Boy Dalut, Mabuhay!
sa anumang larangang iyo pang tahakin
nawa ginawa mo'y sa tagumpay ka dalhin

- gregoriovbituinjr.
09.27.2024

* ulat mula sa pahayagang Abante, Setyembre 27, 2024, pahina 8

Mula sinapupunan hanggang hukay

MULA SINAPUPUNAN HANGGANG HUKAY

sa aking ugat ay nananalaytay

ang dugong bayani ngunit may lumbay

dapat na mayroong pagkakapantay

mula sinapupunan hanggang hukay

kaya patuloy kaming nangangarap

ng isang sistemang di mapagpanggap

kundi lipunang walang naghihirap

pagkat ginhawa na'y danas nang ganap

kaibigan, maaari ba nating

sabay-sabay na ito'y pangarapin

ang pagsasamantala'y gagapiin

at lipunang may hustisya'y kakamtin

kaya ipaglaban nating totoo

maitayo'y lipunang makatao

may pagkakapantay-pantay ang tao

at walang sinumang api sa mundo

- gregoriovbituinjr.

09.26.2024

Magsing-irog

MAGSING-IROG

lagi tayong magkaugnay

sa gitna ng tuwa't lumbay

ay mag-iibigang tunay

di tayo maghihiwalay

sinasamba kita, sinta

mabago man ang sistema

makamit man ang hustisya

pakaiibigin kita

sa pagbabakasakali

pagsinta'y naipagwagi

di papayag maduhagi

ng sinumang mang-aglahi

tara na sa paraiso

na animo'y kalaboso

ikaw na sintang totoo'y

kukulungin sa bisig ko

- gregoriovbituinjr.

09.25.2024

* litrato mula sa google

Palasiwi

PALASIWI

palasiwi pala pag sinalin sa ating wika

ang upong cross-legged o nakasalampak sa lupa

at magkakurus ang paa sa harap, tingnan mo nga

yaong larawang ipinaliwanag ng patula

nabasa sa UP Diksiyonaryong Filipino

na may sarili pala tayong salitang ganito

na dapat ay gawin nating popular na totoo

upang bagong henerasyon ay magamit din ito

madalas palasiwi akong umupo sa bahay

imbes na sa silya, nakasalampak akong husay

sa sahig, habang sa dulang ay nagtitipang tunay

sa kompyuter habang patuloy pa ring nagninilay

sa mga pagtitipon sa labas na nadaluhan

minsan palasiwi kaming uupo sa damuhan

doon ay magbabahaginan ng nasa isipan

na madalas mauwi sa tawanan at kwentuhan

- gregoriovbituinjr.

09.24.2024

* palasiwi - mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, p.891

* litrato ng palasiwi mula sa google

Papogi lang ang mga trapo

PAPOGI LANG ANG MGA TRAPO

ibinulgar ng Mambubulgar ang katotohanan

na ibinotong mga artista'y papogi lamang

na di makapagserbisyo ng matino sa bayan

ika nga ng sambayanan, sila'y hanggang porma lang

marami nga raw namamatay sa akala, di ba?

akala ng masa, gaganda na ang buhay nila

dahil binoto'y idolo nilang bida't artista

ngayon, tanong niya: "Ba't puro papogi lang sila?"

pinakitang nagdarasal ang masa sa litrato

na sinisisi'y mga artistang kanyang idolo

sumagot naman ang langit sa mahirap na ito:

"Iyan ang napapala ng bobotanteng tulad mo!"

walang pinag-iba sa dinastiyang pulitikal

na ilang henerasyon nang naupo nang kaytagal

na lugar ay hinahawakan ng kamay na bakal

subalit pag-unlad ng buhay ng masa'y kaybagal

tama na ang pamumuno ng mga naghahari

palitan na ang bulok na sistema, hari't pari

dapat tayong magkaisa sa diwang makauri

ilagay sa posisyon ay atin namang kauri

- gregoriovbituinjr.

09.23.2024

* komiks mula sa pahayagang Bulgar, Setyembre 23, 2024, pahina 4

Tao ka ba?

TAO KA BA?

aba'y nagtatanong sa atin ang internet

o ang A.I. o artificial intelligence

beripikahin: "Are you human?", "Tao ka ba?"

upang mabatid na tao ka nga talaga

tinanong ba'y ang di kayang gawin ng A.I.?

o kung tao ka, dapat mayroong patunay?

may beripikasyon "to fight spam and abuse,

please verify you are human", gawin nang lubos

batid ba natin kung kompyuter ang kausap

o tao rin tulad natin yaong kaharap

na tulad sa messenger o pag nag-zoom meeting

gamit ang teknolohiyang dapat alamin

kailangan daw ang human verification

upang matuloy ang nakabinbin mong layon

tanong: "Tao ka ba?", walang paligoy-ligoy

sagutin mong "Yes" upang makapagpatuloy

- gregoriovbituinjr.

09.22.2024

* litrato mula sa isang app

Pusang kumakain ng halaman

PUSANG KUMAKAIN NG HALAMAN

nabidyuhan ni misis si alaga

naroong kumakain ng halaman

buti't nakunan niya iyong sadya

na di ko naman natitiyempuhan

iyon pala ang kanyang kinakain

pag gutom at wala kami sa bahay

pag nasa labas at di mapakain

ang pusa, nginangata yaong uhay

o tanim na tanglad o damong ligaw

na basta na lang tumubo sa paso

na para kay alaga'y nakatighaw

ng uhaw, gutom, sakit, o siphayo

ah, batid ng pusa ang kalikasan

at ang pagkain ng halamang gamot

na pag siya'y aming napabayaan

ay kanyang batid kung saan susuot

- gregoriovbituinjr.

09.22.2024

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://fb.watch/uLqc8i91ZM/ 

Salin ng First Quarter Storm: Unang Sigwa ng Sangkapat o Sigwa ng Unang Sangkapat?

SALIN NG FIRST QUARTER STORM: UNANG SIGWA NG SANGKAPAT O SIGWA NG UNANG SANGKAPAT?

Munting pagninilay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Nitong ikalimampu't dalawang anibersaryo ng batas militar ay dumalo ang inyong lingkod sa paggunita sa araw na ito sa isang aktibidad sa Bantayog ng mga Bayani. May aktibidad sa awditoryum na puno ng maraming tao.

Mataman akong nakinig sa mga nagsalita. Narinig ko sa isang tagapagsalita ang "Unang Sigwa ng Sangkapat" na siyang pagkakasalin o translasyon umano ng First Quarter Storm. Dalawang beses niya itong inulit, at isinulat ko agad ito sa munti kong kwaderno. Bakasakaling magamit ko sa sanaysay, tula at iba pang sulatin.

Subalit napaisip din ako. "Unang Sigwa ng Sangkapat" nga ba ang totoong salin ng First Quarter Storm? O baka naman Sigwa ng Unang Sangkapat, na siya kong palagay. Bakit kamo?

Sa "Unang Sigwa ng Sangkapat", ang noun o pangngalan ay Sangkapat o Quarter. Kung gayon, ang "Unang Sigwa" ang adjective o pang-uri.

Subalit pag ating sinuri ang pariralang First Quarter Storm, ang pangngalan o noun sa First Quarter Storm ay Storm, hindi Quarter. Kumbaga iyon ang pinakapaksa.

Anong klaseng storm iyon? First Quarter. Kaya ang First Quarter ang pang-uri o adjective ng Storm. Kaya dapat munang isalin ang First Quarter o Unang Sangkapat. 

Sa First Quarter naman, ang noun ay Quarter at ang adjective ay First.

Pag isinalin sa Ingles ang "Unang Sigwa ng Sangkapat" ay First Storm of Quarter, dahil ang Unang Sigwa ay First Storm.

Pag isinalin sa Filipino ang First Quarter ay Unang Sangkapat. Samakatuwid, ang salin ng First Quarter Storm ay Sigwa ng Unang Sangkapat, kung pagbabatayan ang balarilang Filipino. Hindi Unang Sangkapat Sigwa, lalong hindi rin Unang Sigwa ng Sangkapat.

ANG SALIN NG FQS

Sigwa ng Unang Sangkapat ang tamang salin

ng First Quarter Storm, salin para sa akin

kaya nga hindi Unang Sigwa ng Sangkapat

dahil First Storm of Quarter ang masisipat

tingnan natin ang pagkakapwesto ng Storm

makikitang siya'y noun o pangngalan doon

habang First Quarter ay adjective o pang-uri

ng Storm, pag iyong sinipat at sinuri

kung may nagkamali man ay maitatama

lalo't salin ng First Storm ay Unang Sigwa

sa pwestuhan, adjective ang First, noun ang Quarter

at Unang Sangkapat ang salin ng First Quarter

tagapagsalita'y buong nirerespeto

subalit sana'y matanggap ang pagwawasto

paumanhin, sana'y di ako nakasakit

ng damdamin, ngunit wastong salin ay giit

09.21.2024

Ayaw kumain sa plato

AYAW KUMAIN SA PLATO

nilagay ko na nga sa plato ang kanyang pagkain

ilalabas pa sa plato't sa sahig kakainin

kaya nga may plato upang doon siya kumain

subalit di sanay magplato ang alaga namin

ganyan din ang ibang pusang dumadalaw sa bahay

para bang sanay silang pagkain ay tinatangay

kaya ba ayaw nilang magplato, di sila sanay

dahil pagkain, hinahagis lang ng kapitbahay

buti't marunong manghingi itong aming alaga

ngiyaw lang ng ngiyaw at mangangalabit sa hita

babahaginan ko na siya ng tira sa isda

ganyan lamang ang pamumuhay namin sa tahanan

animo'y pasko, punong-puno ng pagbibigayan

ang mahalaga'y nakakaalpas sa kagutuman

- gregoriovbituinjr.

09.15.2024

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://fb.watch/uCEBIcZtNm/ 

Paggamit ng gitling

PAGGAMIT NG GITLING

sa Pahalang Dalawampu't Pito

katanungan doon ay "Nagsolo"

lumabas na sagot ko'y "NAGISA"

na kung ito'y may gitling: "NAG-ISA"

NAG-ISA'y wastong sagot sa tanong

di NAGISA ang nagsolong iyon

di masulat sa krosword ang gitling

ngunit halaga nito'y isipin

iba ang NAGISA sa NAG-ISA

pagkat kahuluga'y magkaiba

tulad ng MAYARI at MAY-ARI

gitling ay iisiping palagi

pagnilayan ang gamit ng gitling

pagkat salita'y nagbabago rin

lagyan ng gitling pag kailangan

upang umayos ang kahulugan

- gregoriovbituinjr.

09.14.2024

- krosword mula sa pahayagang Abante TONITE, Setyembre 11, 2024, pahina 7

Pagbaka sa kaplastikan

PAGBAKA SA KAPLASTIKAN

tadtad ng plastik sa basurahan

sa kalupaan, sa karagatan

ngunit tadtad din ng kaplastikan

sa pulitika't pamahalaan

kinain ng isda'y microplastic

na sa tiyan nila'y sumisiksik

mata kaya natin ay tumirik

pag kinain ang isdang may plastik?

kayraming kaplastikan sa mundo

na di pa malutas ng gobyerno

kayraming plastik na trapo't tuso

plastik ba ang lilipol sa tao?

tara nang maghanap ng solusyon

sa kaplastikan ba'y anong tugon?

- gregoriovbituinjr.

09.13.2024

'Mambubudol'

'MAMBUBUDOL'

kaytindi ng sinabi / o ito na'y paratang?

'mambubudol' daw siya, / sabi ng mambabatas

na umano sa kapwa'y / talagang mapanlamang

ang mambubudol kasi / ay di pumaparehas

balbal iyong salita / sa gawang panloloko

o kapwa'y dinadaya / ng may tusong hangarin

parang budol-budol gang / na isang sindikato

kapwa'y pagkaperahan / ang kanilang layunin

iba ang budol-budol / doon sa akyat-bahay

dahil harap-harapan / ang panlilinlang nila

biktima'y walang tutol / na pera'y binibigay

sa mga nambobolang / di talaga kilala 

ngunit kung isang tao'y / tawaging 'mambubudol'

kahit sa pulitika, / dignidad na'y nasira

krimen iyong kumpara / sa hayop ay masahol

sariling pagkatao'y / sadyang kasumpa-sumpa

- gregoriovbituinjr.

09.12.2024

* ulat at litrato mula sa headline at pahina 2 ng pahayagang People's Journal Tonight, Setyembre 11, 2024

Nasaan na ang kabika?

NASAAN NA ANG KABIKA?

hinahanap ko ang kabika ng tsinelas

ngunit di mahagilap saan napapunta

binti ko na'y namimitig at naninigas

kabika ng tsinelas ay di pa makita

naalala ko tuloy ang kwento ni Rizal

nang kabika'y tinangay ng agos sa ilog

isa pa'y hinagis sa ilog nang magtagal

nang makakita'y may magkabikang masuot

hanap ang nawawalang kabika o partner

tulad ng asawa o sintang iniibig

pag nagkatampuhan, nasa kaninong poder?

tangan ang prinsipyo, kanino ba titindig?

madalas, hanap agad natin ang kabika

na kung saan-saan natin aapuhapin

parang pagsintang wagas, prinsipyong dakila

na ating kinakapa sa diwa't damdamin

- gregoriovbituinjr.

09.10.2024

Pagbaka para sa alternatiba

PAGBAKA PARA SA ALTERNATIBA

tadtad na ng pagsasamantala

at laksang kaapihan ang masa

dahil din bulok na ang sistema

marapat lang may alternatiba

laksa-laksa ang nahihirapan

habang may bilyonaryong iilan

di lang ang kalaban ay dayuhan

kundi mga tusong kababayan

ugat ay pribadong pag-aari

kaya mapang-api'y nagwawagi

dapat ibagsak ang hari't pari

nang paghahari'y di manatili

dapat mayroong pagkakapantay

ng kalagayan ng ating buhay

walang mayaman o dukhang tunay

kundi nililingap tayong sabay

kaya sistema'y dapat baguhin

pagpapakatao'y pagyamanin

pakikipagkapwa'y pairalin

alternatibang sistema'y kamtin

- gregoriovbituinjr.

09.07.2024

Tula, tuli, tulo

TULA, TULI, TULO

tula ang tulay ko sa sambayanan

upang sila'y aking mapaglingkuran

tula'y tulay ng puso ko't isipan

sa asam na makataong lipunan

magpapatuli ang aking pamangkin

tama lang at nagbibinata na rin

boses niya'y nag-iba na pag dinggin

tila makata rin pag pabigkasin

nagbagyo, atip ay maraming tulo

ang suportang kahoy na'y nagagato

buti't kisame'y di pa gumuguho

bumabaon sa dibdib ang siphayo

minsan, salita'y nilalarong pilit

buti't dila'y di nagkakapilipit

- gregoriovbituinjr.

09.04.2024

* litrato mula sa app game na Zen word level 308 at level 522

Paglalakad sa ulan

PAGLALAKAD SA ULAN

naglakad kaming mag-asawa

sa maulan, basang kalsada

sinariwa ang alaala

kung paano naging magsinta

siya'y nakilala sa forum

ng kalikasan at paglaon

ay sinagot, bagyo pa noon

na alaala ng kahapon

maalab ang pagtitinginan

hanggang kami'y magkatuluyan

ngayon, naglalakad na naman

matapos ang bagyong nagdaan

hakbang-hakbang, kanan, kaliwa

buti na lang, wala nang baha

gaano mang katinding sigwa

pagsasama'y matibay sadya

- gregoriovbituinjr.

09.03.2024

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://fb.watch/umUpBZneQd/ 

Pananghaliang tira sa isda

PANANGHALIANG TIRA SA ISDA

pananghaliang tira sa isda

ang kinain ng aming alaga

tinik, buntot, ulo at hasang man

ang mahalaga siya'y nabigyan

alam niyang manghingi sa amin

ngingiyaw lamang at maglalambing

kaya pagkatapos kong kumain

siya naman ang pakakainin

ganyan sa alaga, kapamilya

di nagpapabaya sa tuwina

di kinukulong, malaya siya

magtungo sa bahay o kalsada

madalas ko rin siyang ibidyo

kaya sa kanya'y maraming kwento

na nasubaybayan kong totoo

baka buhay niya'y masulat ko

- gregoriovbituinjr.

09.03.2024

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://fb.watch/umYxNJKA85/