Ang pusa

ANG PUSA

kumusta ka na, Pusa, anong iyong kailangan?

tila baga muli kang kumakatok sa pintuan

marahil ay naamoy mong pritong isda ang ulam

sandali, hintay lang, at ikaw ay aking bibigyan

siya ang pusang madalas makitulog sa gabi

sa tabi ng bintana, taas ng eskaparate

minsan sa ginagawa ko'y tahimik siyang saksi

habang naglalamay ng kung anong akda't diskarte

madalas akong maunang gumising sa umaga

maya-maya, tanaw ko nang nag-iinat na siya

ah, mabuti nang may pusa dito sa opisina

may panakot sa malalaking daga sa kusina

minsan sa ilalim ng sasakyan siya tatambay

tila baga doon ang palaruan niyang tunay

minsan pag nananghalian ako, siya'y kasabay

at pag nagsusulat ay nakakawala ng lumbay

- gregoriovbituinjr.

08.31.2021

Pagkan ng sala sa oras

PAGKAIN NG SALA SA ORAS

di ako ang taong pagdating

ng alas-dose ng tanghali

ay titigil upang kumain

ngayon ka lang kakain, tanong

nila sa akin noong minsan

nang kumain ako ng hapon

ay, ngayon lang ako nagutom

tinapos muna ang gawain

kaya kakain naman ngayon

di ako eyt-to-payb na tao

minsan, kakain ng alas-dos

ng alas tres o alas-kwatro

tuloy lang ako sa paggawa

pagkat alam naman ng tiyan

kung titigil na sa pagkatha

upang kumain, di sa oras

kundi pag wala nang mapiga

sa utak saka lang lalabas

upang kumain sa kantina

lalo na't di nakapagluto

o bumili sa karinderya

ganyan ang karaniwang buhay

ng tulad kong sulat ng sulat

gutom na'y patuloy sa nilay

ngunit dapat pa ring kumain

upang lumakas ang katawan

at upang makakatha pa rin

bagamat kahit ako'y gutom

minsan pagkatha'y uunahin

habang kamao'y nakakuyom

patuloy pa ring nag-iisip

kumakatha't sulat ng sulat

ng anumang paksang mahagip

di ako eyt-to-payb na tao

ngunit huwag magpakagutom

payo sa sarili'y totoo

- gregoriovbituinjr.

08.30.2021

Walis

WALIS

walis tambo't walis tingting ay ating nakagisnan

ginagamit upang linisan ang kapaligiran

walis tambo'y ginagamit sa loob ng tahanan

habang walis tingting naman sa labas ng bakuran

parehong walis, magkaiba ng gawa't disenyo

kapwa panlinis ng dumi't alikabok sa inyo

maaari ring gamiting pamalo o pambambo

ni nanay sa mga makukulit na kagaya ko

tambo'y matigas na damo o Phragmites vulgaria

dahon ay tuwid at magaspang at tumataas pa

ng metrong tatlo't kalahati, nasaliksik ko pa

na tingting naman yaong tadyang ng dahon ng palma

mula sa kalikasan ang walis na nagagamit

upang luminis ang paligid natin kahit saglit

panlinis ng basura't tuyong dahon sa paligid

sa anumang agiw sa bahay at diwa'y panlinis

gamit ng ninuno't naukit na sa kasaysayan

nakapaloob din sa samutsaring panitikan

walis tingting sa kwento'y sasakyan ng mangkukulam

walis tambo'y pambambo sa kwentong katatawanan

walis tingting sa kasabihan ay pagkakaisa

walis na gumagawa'y katutubo't magsasaka

matiyagang nilikha upang kanilang ibenta

ng mura basta makakain lamang ang pamilya

- gregoriovbituinjr.

08.29.2021

Nagdidilim ang langit

NAGDIDILIM ANG LANGIT

wala ang haring araw ngayong kinaumagahan

sapagkat nagbabadya ang malakas na pag-ulan

tingni ang langit, maulap, di lamang ambon iyan

magsahod ng timba't may tubig na maipon naman

atip ay tingnan, ang yerong bubong, baka may butas

tapalan agad kung mayroon man hangga't may oras

itaas ang dapat itaas, ang sako ng bigas

tiyaking maghanda sa loob, maghanda sa labas

tanggalin ang plastik sa kanal sakaling magbaha

aba'y kayraming basurang lululunin ng sigwa

upos ng yosi, plastik, basahan, lalong malubha

kung babara lang ito, sapagkat tao'y kawawa

dapat paghandaan ang pagsusungit ng panahon

upang di magbalik ang alaala ng kahapon

Ondoy, Peping, Yolanda, Milenyo, ang mga iyon

matitinding bagyong kayraming buhay na nilamon

- gregoriovbituinjr.

08.28.2021

Ang kalabasa

ANG KALABASA

iyang kalabasa raw ay pampalinaw ng mata

bakasakaling nanlalabong mata'y makakita

pampalinaw din kaya ng budhi ang kalabasa

lilinaw din kaya ang paghahanap sa hustisya

kalabasa, anang iba, sa mata'y pampatalas

upang makita ang mga pandaraya't padulas

ng mga trapong ang ugali'y kapara ng hudas

dinaan na sa lakas, dinadaan pa sa dahas

aba'y pag ginulay ang kalabasa'y anong sarap

bakit ba ito'y naging simbolo ng mapagpanggap

kalabasa'y dala sa pagkilos ng mahihirap

sa rali't sagisag na pinuno'y sero, kaysaklap

bakaw sa kapangyarihan kaya sero, butata

kayrami pang napaslang sa hanay ng maralita

walang due process of law, rule of law ay balewala

gayong dapat may konsensyang naglilingkod sa madla

ay, kalabasa, ikaw nga ba ang tamang simbolo

ng mga trapong sero sa karapatang pantao

kalabasang lunti, dilawang kalabasa'y ano

kalabasa'y pampalinaw ng mata ang totoo

- gregoriovbituinjr.

08.25.2021

* litratong kuha ng makatang gala noong SONA 2021

Ulam ko'y kamatis

ULAM KO'Y KAMATIS

ulam ko ngayon ay kamatis

na pampaganda raw ng kutis

kaya pala mukha'y makinis

walang tagyawat na matiris

sa tulong pala ng kamatis

ay napaibig ko si misis

mga tula ko'y walang mintis

kaya panay siya bungisngis

salamat sa iyo, kamatis

ang mukha ko'y naging malinis

lumakas pa ako't bumilis

sa hirap man ay nagtitiis

kumikilos tungo sa nais

na lipunang walang kaparis

lipunang walang bahid dungis

lipunang papawi sa burgis

bagamat bulok na kamatis

sa mukha ng trapo'y ihagis

tuloy sa pakikipagtagis

kahit na ulam ko'y kamatis

- gregoriovbituinjr.

08.25.2021

Pananghalian sa opis

PANANGHALIAN SA OPIS

simpleng ulam na vegetarian sa opis kanina

pampahaba raw ng buhay ang talong, LONG talaga?

may sawsawang bagoong, gulay ang ulam tuwina

pati pampalusog ding sitaw, okra't kalabasa

marahil pampapayat din dahil wala nang karne

na pag nagkasakit, tititig na lang sa kisame

ang pasya kong maging vegetarian ay pasakalye

tungo sa kalusugan nang may mabuting diskarte

di naman ito salungat sa tutugpaing buhay

na malusog ang puso't diwa kahit nagninilay

habang ang diwa ng Kartilya'y isinasabuhay

at kasama ng obrerong nagkakaisang hanay

kumakain ng gulay at nakikibaka pa rin

vegetarian na'y budgetarian pa ang bulsa't turing

upang lumusog ang sinumang aktibistang gising

upang di sa sakit bumagsak, tuloy ang layunin

- gregoriovbituinjr.

08.23.2021

Sahod-ulan

SAHOD-ULAN

umulan ng malakas kaninang bago maggabi

nagbaha na naman, may butas pa rin sa kisame

kahit inayos na ito ng isang anluwage

kailangan muling maglampaso sa tabi-tabi

subalit sa kusina'y nakapagsahod ng ulan;

anang isang manunulat na aking kaibigan

na namayapa na'y maling tawaging tubig-ulan

dahil tubig na ang ulan, siya'y naunawaan

heto, may naipong sahod-ulan sa palanggana

bagamat pag-ipon nito'y di ko sadyang talaga

naiwan lang ang palanggana matapos maglaba

napuno na pala ng tubig nang aking makita

salamat sa sahod-ulan, mayroong magagamit

di sa pagluto, kundi paglampaso't pagliligpit

ng maraming kasangkapang lilinisin kong saglit

tulad ng baso't pinggan, kubyertos, basahan, damit

ganyan na ang aking gagawin, akin nang sinadya

magsahod-ulan, mag-ipon na ng tubig sa timba

tulong na ito ng kalikasan sa manggagawa

kaya kalikasan ay alagaan nating pawa

- gregoriovbituinjr.

08.22.2021

Ginisang siling lara't santol

GINISANG SILING LARA'T SANTOL

kagabi, niluto ko'y ginisang siling lara't santol

iyon ang mayroon ako't diwa'y di na tumutol

nang makita ko agad ay walang kagatol-gatol

na hiniwang maninipis, tiyan na'y nagmamaktol

halos di kayanin ang anghang nang aking maluto

gayunman ay sarap pa rin ang aking nakatagpo

tama si misis, magluto ng may buong pagsuyo

kaya nabusog pa rin sa aking lutong pangako

pinaghalo ang siling larang kulay lunti't pula

green at red bell pepper ay maanghang man pag ginisa

sa kalaunan ay sumasarap din sa panlasa

lalo na't nagmamaktol ang bulate sa sikmura

maraming salamat dito't nabusog din kagabi

ngunit agad nagpuntang banyo, sinong masisisi

- gregoriovbituinjr.

08.20.21

Si Miss Gina Lopez, Environmentalist

SI MISS GINA LOPEZ, ENVIRONMENTALIST

dalawang beses ko lang siyang nakita ng personal

una'y sa loob ng bulwagan ng D.E.N.R.

kung saan niralihan namin ang kanyang tanggapan

pinapasok kami't mga isyu'y pinag-usapan

ikalawa'y sa labas ng D.E.N.R., nang dumamay

sa mga taga-Greenpeace na iginapos ang kamay

nang si Miss Gina Lopez ay di na pinasang tunay

ng Commission of Apointments sa pwesto niyang taglay

at ngayong araw, siya'y naalala ko't ng tao

sapagkat ngayon ang ikalawang anibersaryo

ng kanyang pagkamatay, isang dakilang totoo

siyang naglingkod ng mahusay bilang sekretaryo

taospuso akong nagpupugay, Miss Gina Lopez

kaygaling mong pinuno ngunit nawalang kaybilis

inspirasyon sa henerasyong parating, paalis

maraming salamat sa paglilingkod sa bayang hapis

- gregoriovbituinjr.

08.19.2021

* litrato mula sa Greenpeace

Timba't tubig

TIMBA'T TUBIG

dapat mag-ipon, nawawalan ng tubig sa gabi

upang may maipambuhos sakaling mapatae

at may maibanlaw sa sinabunang kilikili

ma-ipon din ng tubig sakaling nais magkape

may ilang timba naman tayong mapapag-ipunan

kaya sa araw pa lang, punuin na ang lalagyan

at pag nagutom sa gabi'y magluluto sa kalan

dapat may tubig sa pagluluto't paghuhugasan

anupa't tubig ay buhay na kailangan natin

sa araw-araw nating pamumuhay at gawain

maliligo, maglalaba, magluluto, kakain

kaya gamitin ng husay at huwag aksayahin

mumunting timbang sana'y di butas, ating kasama

upang maging maalwan ang buhay, di man sagana

maraming salamat sa tubig, ang buhay ng masa

ang mawalan ka ng tubig ay tunay na disgrasya

- gregoriovbituinjr.

08.19.2021

Magboluntaryo para sa Ilog Pasig

MAGBOLUNTARYO PARA SA ILOG PASIG

kaytagal ko nang nais gawin ang isang mithiin

upang makatulong sa kalikasang nabibikig

sa dami ng basura, nawa'y ito'y magawa rin

magboluntaryo sa paglilinis ng Ilog Pasig

kahit na kalahating araw lang sa isang linggo

ay magboluntaryo sa organisasyon o grupo

halimbawa'y apat na oras lang tuwing Sabado

upang hindi lang sa teorya ako may magawa

kundi hands-on na aktwal na pagkilos ang malikha

na sa paglilinis ng ilog ay kasamang sadya

ang Ilog Pasig ang commitment ko sa World River Run

upang linisin ang ilog na ito't alagaan

salita'y sumpa, anang Kartilya ng Katipunan

kaya sinalita ko'y dapat bigyang katuparan

sertipiko'y aking natanggap sa partisipasyon

sa World River Run na nakapagbigay inspirasyon

upang magboluntaryo sa isang hamon at misyon

hindi ba't pagboboluntaryong ito'y anong ganda

na para sa kalikasan ay may magagawa ka

sa paglilinis ng ilog ay magiging kasama

kailangan ko ngayong gawin ay sila'y hanapin

at sabihin sa kanila ang aking adhikain

hindi man pultaym ay maging bahagi ng gawain

sa misyong ito sana ako'y kanilang tanggapin

- gregoriovbituinjr.

08.17.2021

* Ang World River Run ay isang pandaigdigang Virtual Running Event na naganap mula Hunyo 3-5, 2021. Natanggap naman ng makata ang kanyang sertipiko sa email noong Hunyo 9, 2021.

Brocolli

BROCOLLI

paninda't pasalubong ni misis iyang brocolli

galing pang lalawigan, tanim ng kanyang kumare

binebenta lang sa kakilala, di sa palengke

dahil sa lockdown, di ko rin mailako sa kalye

at dahil daw galing pa sa malamig na probinsya

dapat iluto na, dahil baka agad malanta 

agad kong iniluto't inihalo sa ginisa

tulad ng delatang sardinas o anumang tuna

lalo ngayong lockdown, brocolli'y panlaban sa gutom

mapagkukunan din ng hibla, protina, potasyum

pampalusog ng katawan, may selenyum, magnesyum

bitamina A, C, E, K, folic acid at kalsyum

ani misis, katamtamang luto, di lutong luto

subalit lutuin ito ng may buong pagsuyo

masarap na, pampalusog pa't di masisiphayo

kapara'y pagsintang pag nalasaha'y buong-buo

- gregoriovbituinjr.

08.16.2021

Paalala't palala na ang kalikasan

PAALALA'T PALALA NA ANG KALIKASAN

magtanim ng puno, paalala ng kalikasan

pagkat umuunti na ang gubat sa ating bayan

tara nang magtanim, palala na ang kalikasan

kung laging mawawalan ng puno sa kagubatan

kayrami nang nagpuputol ng malalaking puno

upang gawing troso't maging limpak-limpak na tubo

ang pangangalaga sa kalikasan ba'y naglaho

kaya malalaking gubat na'y nakalbo't natuyo

paalala lamang ang nariritong babasahin

upang ating mundo'y alagaan at unawain

lalo na ang kagubatang bihirang bisitahin

kaya nangyayari rito'y di natin napapansin

hanggang pagbabasa na lang tayo, basa nang basa

wala ring magawa kahit na natutunghayan pa

anong gagawin upang tumugon sa paalala

kung malayo ka sa kagubatang di mo makita

kahit lungsod man, paalalang ito'y itaguyod

maano't baka minsan ay mapalayo sa lungsod

nayakag magtanim ng puno sa bundok, kaylugod

kaysa walang magawa sa problema't nakatanghod 

- gregoriovbituinjr.

08.16.2021

Sunog na sinaing

SUNOG NA SINAING

naamoy ko na lamang ang nasunog na sinaing

kaya bigla akong balikwas sa pagkakahimbing

agad kong pinatay ang kalan, di man lang nainin

sunog ang gilid, sandaling idlip, buti't nagising

di ko naman nais pabayaan, napaidlip lang

mangyari'y napuyat kasi ng gabing nakaraan

napapikit lang saglit at humilig sa sandalan

marahil ang mali ko'y di hininaan ang kalan

aba'y kaysarap pa naman ng aking panaginip

pagkat kasama ko ang diwatang kaakit-akit

isa ako roong kabalyernong di makaidlip

hangga't natatanaw ko ang diwatang anong rikit

ganyan nga ang napapala ng antuking makata

kung di matutulog ng maaga'y puyat ngang bigla

isa itong karanasang di malimutang pawa

dahil pag naulit pa'y walang kaning ihahanda

- gregoriovbituinjr.

08.16.2021

Biodegradable

BIODEGRADABLE

sa isang groseriyang binilhan ng makakain

sa pinambalot sa tinapay may tatak na angkin

malaking BIODEGRADABLE ang nasulat man din

sa mga bumibili'y bilin itong dapat gawin

paalala upang gamitin nati'y nabubulok

di na plastik ang gamitin habang may nilulunok

pagkat kung basurang plastik sa kanal nagsipasok

ay dama ng bayan pag bumaha'y talagang lugmok

lalo't naglulutangan na sa laot ang plastik

sa lansangan, ilog, sapa, plastik na'y sumisiksik

na kahit mga mangingisda't isda'y humihibik

katubigan na'y nilulunod ng tao sa plastik

di nabubulok ang plastik, non-biodegradable

kapaligirang malinis ang ating hinahabol

gamitin at itaguyod ang biodegradable

subalit magtanim pa rin ng puno, madlang pipol

sa pagtataguyod nito'y saludo akong sadya

abiso ng tindahang yao'y abutin ng madla

bilin araw-araw, huwag ipagwalangbahala

kung aangkining prinsipyo'y huwag mabalewala

- gregoriovbituinjr.

08.15.2021

Paghigop ng sabaw

PAGHIGOP NG SABAW

matapos kunan ng dugo'y bumili ng halaan

upang siya kong iluto't maging pananghalian

na sinahugan ng talbos, sibuyas, luya't bawang 

ayos na ang buto-buto, anong sarap ng ulam

dinamihan ng tubig at nagsabaw ng di labis

katamtaman lang, habang nilulutong walang mintis 

nilagyan man ng asin, sabaw ay manamis-namis

sapat lang sa kalusugan ng katawang manipis

tama lang pala ito matapos kunan ng dugo

kaya humigop muna ng sabaw bago sumubo

habang kumakain ng halaan ay napagtanto

na saanman ang labanan ay di dapat sumuko

parang nasa digmaan ang kanina'y paghahanda

nasa parang ng digmaang hinanda'y puso't diwa

matapos kunan ng dugo, sabaw yaong tinungga

tila medalya ng tagumpay ang natamong pala

- gregoriovbituinjr.

08.14.2021

Hindi biro ang nagbabagong klima

HINDI BIRO ANG NAGBABAGONG KLIMA

tatawa-tawa ka pa, di nagbibiro ang klima

aba'y di mo pa ba naranasan ang masalanta?

tingnan mo lang ang aral kina Ondoy at Yolanda

saka sabihing joke lang ang nangyari sa kanila

tila nagbabagong klima'y paglukob ng halimaw

na sa ating mga likod nagtarak ng balaraw

di mawari ang nasalanta, masa'y humihiyaw:

"Climate emergency is not a joke! Climate Justice Now!

palitan na ang bulok na sistemang mapaniil

tigilan na ang pagsunog ng mga fossil fuel

na pinagtutubuan ng kapitalismong taksil

unahin ang mga coal plants na dapat mapatigil

habang patuloy lang ang korporasyong malalaki

sa pagpondo sa ganyang planta'y di mapapakali

tingnan ang pamahalaan, kanino nagsisilbi

sa korporasyon o sa masang nasa tabi-tabi

kayraming nasalanta, namatay at nagtitiis

nasisirang kalikasan ba'y ito ang senyales?

dapat tayong mag-usap, ano ba ang Climate Justice?

ano nang kaisahan sa kasunduan sa Paris?

huwag magtawa pagkat buhay ang nakasalalay

noong mag-Yolanda sa Leyte'y nagkalat ang bangkay

"Climate emergency is not a joke!" tayo'y magnilay

klima'y di nagbibiro sa mensahe niyang taglay

- gregoriovbituinjr.

08.13.2021

* ang ibig sabihin ng PMCJ na signatory sa plakard ay Philippine Movement for Climate Justice

* litratong kuha ng makatang gala noong SONA 2021

Itigil na ang girian

ITIGIL NA ANG GIRIAN

ngayong Agosto'y may kasaysayang batid ng masa

anibersaryo ng pagbagsak ng bomba atomika

sa bansang Japan, sa Nagazaki at Hiroshima

at lumipol ng libo-libong mamamayan nila

habang patuloy sa dusa ang mga hibakusha

pitumpu't anim na taon na ang nakalilipas

ay nagbubuo pa rin ang mga bansang may angas

ng samutsaring mga nakamamatay na armas

na panakot sa bansang sa kanila'y di parehas

banta sa bansang tila di marunong maging patas

bomba atomika noon, armas nukleyar ngayon

kailan ba matitigil ang ganoong imbensyon

bakit patuloy ang paligsahan ng mga nasyon

susumbatan lang sila ng kasaysayan kahapon

kung depensa nila'y pandepensa lang nila iyon

ano bang konsepto nila ng lahi't kalayaan

bakit patuloy ang sistema ng mga gahaman

ah, itigil na ang mga girian at labanan

pagpapakatao ang dapat nating pagsikapan

at maitayo ang isang makataong lipunan

- gregoriovbituinjr.

08.13.2021

* ang aklat sa larawan ay nabili ng makata sa Book Sale, Farmers branch, 12.28.2020

* ayon sa kasaysayan, bumagsak ang bomba atomika sa Hiroshima noong Agosto 6, 1945, at sa Nagasaki tatlong araw makalipas.

* tinatayang nasa 135,00 ang total casualty sa Hiroshima, at 64,000 sa Nagasaki, ayon sa https://www.atomicarchive.com/resources/documents/med/med_chp10.html

Umaliwalas din ang panahon

UMALIWALAS DIN ANG PANAHON

ilang araw umulan, di na makapaglimayon

nasa lungga lang at lumilikha ng mithi't layon

ngunit ngayon ay umaliwalas din ang panahon

sana madama na'y ganito sa buong maghapon

kakatha na lang ng kung anu-ano ang makata

lalo na't di naman mahusay sa pagsasalita

animo'y tahimik na langay-langayan ang dila

na biglang lalayo na lamang dahil nahihiya

nais kong magpala ng semento't gawin ang hagdan

ngunit umaalma ang mga bulate sa tiyan

di malaman ang gagawin, nagugulumihanan

ah, mabuting magluto muna ng kanin sa kalan

panahong maaliwalas ang salubong sa masa

habang ngayong lockdown, kayraming gutom na pamilya

anong ibinabadya ng panahong anong ganda

na pagkatapos ng unos ay may bagong umaga

- gregoriovbituinjr.

08.13.2021

Indayog sa umagang kaylamig

INDAYOG SA UMAGANG KAYLAMIG

tinatakasan ko ang daigdig

upang sa musa'y makipagniig

kukulungin ko siya sa bisig

at kukwintasan ng mga titig

upang angkin kong iwing pag-ibig

ang sa kanyang puso'y makalupig

habang namumutawi sa bibig

ang tulang nais kong iparinig

sa kabilang banda'y naulinig

ang kung anu-anong pang-uusig

kapitalista'y hamig ng hamig

manggagawa'y wala nang makabig

sa isyung ito'y ano ang tindig

sa gawaan ng mga pinipig

bakit daw nilalako'y malamig

buti't mainit-init ang tupig

basta huwag lamang makabikig

sa lalamunan at abang tinig

ang tulang may anong pahiwatig

mga isyung pawang naulinig

makata'y nagpapakasigasig

sa umagang ano ba't kaylamig

kahit na siya'y nangangaligkig

inom lang ng bitamina't tubig

- gregoriovbituinjr.

08.13,2021

* INDAYOG - sinukat na daloy ng mga salita at parirala sa berso o prosa, mula sa U.P. Diksiyonaryong Filipino, pahina 497

Ulam ko'y mangga naman

ULAM KO'Y MANGGA NAMAN

nakakasawa nang ulamin ang mga delata

tila baga sikmura mo'y tuluyang napupurga

ang pinasok nga sa bibig ay iniluluwa na

na para ka nang naglilihi pagkat nasusuka

kaya nag-uulam din ng mangga paminsan-minsan

upang panlasa'y maiba naman sa karaniwan

may kanin pa ring palasak sa anumang kainan

malasa rin ang bagoong na sadyang kainaman

habang pinagninilayan ang sunod na gagawin

habang iniisip paano iyon tatapusin

habang nasa diwa ang pagtupad sa adhikain

habang sakit ng kalamnan ay pinisil-pisil din

aba'y manamis-namis pa ang manggang manibalang

sa sarap dama'y tila sa ere palutang-lutang

animo'y nananaginip, diwa'y umiilandang

anong wagas ng pagsinta sa natatanging hirang

- gregoriovbituinjr.

08.12.2021

Huwag nang pondohan ang fossil fuel

HUWAG NANG PONDOHAN ANG FOSSIL FUEL

teyoretikal at anong bigat ng panawagan

na "No to fossil fuel finance! Yes to climate finance!"

kung di mo aaralin ay di mauunawaan

upang isyu'y mas maintindihan ng taumbayan

susubukan kong ipaliwanag ang mga ito

sa iba'y maibahagi ang mahalagang isyu

nais kong pagaanin sa pamaraang alam ko

ipaliliwanag ko sa tula para sa tao

kumbaga sa usok na sadyang nakasusulasok

ginagastusan ng kapitalista'y pulos usok

kalikasa'y balewala basta tubo'y pumasok

magkadelubyo man sa kita pa rin nakatutok

kahit na nakasisira ng ating kalikasan

nagpapadumi sa hangin, polusyong nananahan

at kaylaki ng epekto sa ating kalusugan

greenhouse gases pa'y sa papawirin nagsalimbayan

fossil fuel ang tawag sa pinagsusunog nila

sapagkat galing sa fossil na nabuo noon pa

mula sa labi ng mga organismong wala na

tulad ng dinasor sa usaping geolohika

habang patuloy lang ang malalaking korporasyon

sa pagpondo ng mga enerhiyang ibinabaon

lang ang mundo sa kapariwaraan, ito'y hamon

sa mga gobyernong gawin na ang tamang solusyon

kaya tigilan na ang pagpondo sa fossil fuel

ng coal plants na pagbuga ng usok ay di mapigil

ng crude oil o ng petrolyong gasolina't diesel

ng natural gas na ang pagsunog ay di matigil

mas dapat pondohan ang pangangalaga sa klima

mas pondohan ang pagpigil sa pagbuga ng planta

ng coal at paggamit ng kerosina't gasolina

mas dapat pondohan ang kinabukasan ng masa

unahin naman ang kapakanan ng mamamayan

at kinabukasan ng nag-iisang daigdigan

ang "No to fossil fuel finance! Yes to climate finance!"

sa maikling tulang ito sana'y naunawaan

- gregoriovbituinjr.

08.12.2021

* litratong kuha ng makatang gala noong SONA 2021

Paalala sa nagyoyosi

PAALALA SA NAGYOYOSI

paskil na paalala'y huwag pong balewalain

dahil bawat dumi ninyo'y naglilinis ang Admin

aba'y napakasimple lang po ng kanilang bilin

yosi'y huwag itaktak sa sulok nang di mangitim

ang pakiusap nila'y "konting disiplina lang po"

kayo bang naninigarilyo'y di napapanuto?

ang inyong tinaktak sa dumi'y sila ang hahango

nang opisina'y gumanda't di mangamoy, bumaho

gumawa kayo ng sariling ashtray o titisan

kung saan ninyo itataktak ang upos na iyan

sa mga nagyoyosi disiplina'y kailangan

aba'y kailangan pa bang isaulo pa iyan?

sistemang bulok nga'y nais nating palitang sadya

iyan pa kayang upos ang di maitapong tama

sa simpleng pakiusap nila sana'y tumalima

baka ginawa ninyo'y ibalik sa inyong kusa

- gregoriovbituinjr.

08.12.2021

* litratong kuha ng makatang gala sa tanggapan ng Zone One Tondo Organization (ZOTO) sa Navotas

Mangga't santol sa pananghalian

MANGGA'T SANTOL SA PANANGHALIAN

mangga, santol at bagoong ang minsan ay pang-ulam
na maganda't mayroon sa katabing tindahan lang
lalo ngayong may lockdown, walang basta makainan
buti't mayroong bungang nakabubusog din naman

ihanda ang pagkain bago sa mesa lumusob
kunin ang kutsilyong matalas, simulang magtalop
ng mangga't santol, at gayatin sa nais mong hubog
pinagbalatan ay ilagay sa lupa, pang-compost

ihalo na ang bagoong, simulan nang kumain
kaysarap pa nito sa mainit-init na kanin
paalala, buto ng santol ay huwag lunukin
mahirap na kung sa lalamunan mo'y makahirin

simpleng pagkain habang wala pang salaping sapat
upang makabili ng litsong, ah, nakabubundat
mabuti pa ang mangga't santol sa panahong salat
kaysa umasa sa ayuda't mamatay ng dilat

- gregoriovbituinjr.
08.10.2021

Pagpupugay sa katutubo

PAGPUPUGAY SA PANDAIGDIGANG ARAW NG MGA KATUTUBO
(International Day of the World's Indigenous Peoples)

katutubo'y kilanlin
may kultura ding angkin
sila'y kapwa din natin
na dapat igalang din

sila'y hindi hiwalay
kundi kaisang tunay
may sariling palagay
sa bansa'y nabubuhay

nanggaling sa kanila
itong ating historya
bansang ito'y ano ba
sakaling wala sila

pinagkakautangan
sila ng ating bayan
niring buhay at yaman
at lupang tinubuan

ang mga katutubo'y
kapatid at kapuso,
kapamilya't kadugo
iisa ng ninuno

ang ating kalikasan
ay pinangalagaan
sila'y pahalagahan
katulad ng magulang

silang mapagkalinga
at nauna sa bansa
ninunong nangalaga
sa tinubuang lupa

katutubo't kaisa'y
ipagtanggol tuwina
at ngayong araw nila'y
binabating talaga

taos na pagpupugay
sa katutubong tunay
mula sa puso'y alay
mabuhay! O, mabuhay!

- gregoriovbituinjr.
08.09.2021

Di man pansinin sa pagyoyosibrik

DI MAN PANSININ SA PAGYOYOSIBRIK

pansin ko, walang pumapansin sa aking kampanya
laban sa upos ng yosi, dahil kakaiba ba?
bakit ako ang gumagawa, bakit di ang iba?
bakit ginagawa ko ito, para ba sa masa?

subalit kahit na ganoong walang pumapansin
patuloy pa rin ako sa niyakap na layunin
kaysa makitang bayan ay sa upos lulunurin
lalo na't isda sa laot, upos na'y kinakain

kailangang kumilos at magbigay halimbawa
isang pagbabakasakali tumulong din ang madla
na kalinisan din ng paligid ay maunawa
na di tapon dito, tapon doon ang ginagawa

baka sadyang mahina lang ako sa pagtaguyod
na upos sa kalikasan ay di nakalulugod
na baka isda sa laot sa upos na'y malunod
na walang kapupuntahan ay nagpapakapagod

hayaan n'yo na ako sa ginagawa kong ito
na sa bote'y magtipon ng upos ng sigarilyo
kapara ng ekobrik ay yosibrik ang gawa ko
adhikaing ito sa kapwa'y di naman perwisyo

- gregoriovbituinjr.
08.04.2021

Ang maging magsasaka sa lungsod

ANG MAGING MAGSASAKA SA LUNGSOD

mabuti't nakapagpapatubo na rin sa paso

ng mga tanim na halamang kitang lumalago

di naman magsasaka ngunit nakapagpatubo

ng tanim sa lungsod na di pansin ang pagkahapo

ganyan ang iwing buhay sa nanalasang pandemya

kahit nasa kalunsuran ay maging magsasaka

magtanim ng gulay sa paso, munggo, talong, okra

at iba pa't pagsikapang alagaan tuwina

kahit ako'y lumaki man sa aspaltadong lungsod

nadama kong ang gawaing ito'y nakalulugod

tamang pagtatanim ay inaral at sinusunod

at gawaing ito sa madla'y itinataguyod

sa labas lang ng bakuran naglagay ng pananim

sa mga paso lang na mula gusali ang lilim

wala mang lupang malawak, may lupa'y pwede na rin

mahalaga'y makapagpatubo't may aanihin

di man sadya'y naging magsasaka sa kalunsuran

kahit paano'y makatulong sa pamilya't bayan

sa pandemyang ito nga'y kayrami kong natutunan:

maging malikhain at pag-aralan ang lipunan

anumang natutunan ay ibahagi sa madla

na bansa'y binusog ng magsasaka't manggagawa

na sa pawis, dugo't pagsisikap, may mapapala

sa mga kabataan, tayo'y maging halimbawa

- gregoriovbituinjr.