sabik na akong makita ang mga kalapati
na dapat lumaya sa hawlang lungkot ang sakbibi
dapat ilipad ang pakpak sa araw man o gabi
pagkat sila'y di dapat sa hawla na'y nabibigti
kalapati'y sagisag ng isang malayang ibon
tulad din ng taong di dapat alipin sa mansyon
malayang gumawa't makahanap ng malalamon
malayang mag-isip, sa hawla'y di nagpapakahon
kalapati nawa'y makalipad sa himpapawid
at mga tali sa paa'y tuluyan nang mapatid
dapat ay malalaya na silang magkakapatid
pagkat sa kapayapaan sila ang tagahatid
o, mga kalapati, patuloy kayong lumipad
kung may natatanaw kayong sa digmaan sumadsad
dalhin sa tao ang kapayapaang hinahangad
at kasakiman sa puso'y durugin at ilantad
- gregbituinjr.
Huwebes, Enero 30, 2020
Miyerkules, Enero 29, 2020
Ang ulan at araw sa awitin ng Bee Gees at Asin
ANG ULAN AT ARAW SA AWITIN NG BEE GEES AT ASIN
Maikling sanaysay ni Gregorio V. Bituin Jr.
Matalinghaga pag ginagamit sa awitin ang ulan at araw. Tulad ng pagtukoy sa ulan at araw sa awiting "How can you mend a broken heart" ng Bee Gees at sa awiting "Sayang ka" ng Asin. Hindi pangkalikasan ang paksa ng kanilang awitin, subalit ginamit nila ito upang magbigay ng kahulugan sa ating buhay.
Ang nasabing awitin ng Bee Gees ay tumutukoy kung paano mo nga ba bubuuin ang isang pag-ibig na nalamatan na. May magagawa pa ba upang mabuo muli ang nadurog na damdamin? May pag-asa pa, lalo na't matapos ang matinding ulan ay sumisikat ang araw na nagbibigay ng panibagong buhay. Subalit nabanggit ng ulan at araw sa ilang bahagi ng awit.
Tinukoy naman sa awitin ng Asin na sayang tayo kung hindi natin ginagamit ang ating mga natutunan para sa ikabubuti ng ating sarili, ng ating kapwa, at ng sambayanan. Huwag nating sayangin ang mga talino nating angkin kundi gamitin natin ito upang makatulong at makapagbigay ng ngiti sa ating kapwa.
Kaya ang pagkakagamit ng ulat at araw sa kanilang mga awit ay nagpaganda lalo sa kanilang awit, at mapapaisip ka talaga. Kasama natin ang ulat at araw sa ating buhay, subalit hindi natin napapansin dahil marahil ang mga ito'y pangkaraniwan na lang nating nararanasan. Subalit nasa talinghaga ng ulan at araw natin mas lalong mauunawaan ang awit.
Halina't tingnan natin ang bahagi ng liriko ng dalawang awitin:
Bee Gees - How Can You Mend A Broken Heart
And how can you mend a broken heart?
How can you stop the rain from falling down?
How can you stop the sun from shining?
What makes the world go round?
Asin - Sayang ka
Sayang ka kung wala kang nakita sa ulan
Kundi ang basa sa 'yong katawan
Sayang ka kung wala kang nakita sa araw
Kundi ang sunog sa 'yong balat
Maitatanong natin sa ating sarili: Ano ba ang kaugnayan ng ulan at araw sa ating buhay? Paano ba nila ginagamit na talinghaga ang ulan at araw?
Kung ating susuriin, ang ulan ay nagdudulot ng bagyo at pagbaha, na masasabi nating katulad din ng mga problemang ating nararanasan sa araw-araw. Kahirapan, kalungkutan, kawalan ng sapat na salapi upang ipambili ng pangangailangan, kamatayan, pagkabigo sa pag-ibig, nasalanta nang pumutok ang bulkan, at marami pang iba.
Matapos ang matinding kalamidad na dulot ng ulan ay sisikat ang araw sa silangan bilang tanda ng pagbibigay ng pag-asa, na sa kabila ng samutsaring problema, ito'y may kaakibat ding solusyon. Kung may problema sa salapi ay baka magkaroon ka ng trabahong magbibigay ng sapat na sahod upang buhayin ang pamilya. Bihira ang tumatama sa lotto subalit baka pag tumaya ka ay manalo ka ng isang milyong piso. Nabigo ka sa pag-ibig subalit may iba pa palang pag-ibig na nakalaan sa iyo. Namatayan ka subalit siya'y namahinga na at natapos na rin ang kirot ng karamdaman, at natanggap mo na ang kanyang pagkawala sa paglipas ng ilang panahon. Nakatapos ka rin ng pag-aaral at nakatanggap ng diploma.
Ang ulan at araw na mula sa kalikasan ay bahagi na rin ng ating buhay, kaya ang paggamit ng mga ito bilang talinghaga sa mga awitin ay mahalagang unawain. Sabi nga ng bandang Asin, sayang tayo kung wala tayong nakita sa ulan kundi ang basa sa ating katawan, at sayang din tayo kung ang nakita lang natin sa araw ay ang sunog sa ating balat.
Halina't namnamin natin ang kabuuan ng dalawang kanta:
Bee Gees - How Can You Mend A Broken Heart
I can think of younger days when living for my life
Was everything a man could want to do
I could never see tomorrow, but I was never told about the sorrow
And how can you mend a broken heart?
How can you stop the rain from falling down?
How can you stop the sun from shining?
What makes the world go round?
How can you mend a this broken man?
How can a loser ever win?
Please help me mend my broken heart and let me live again
I can still feel the breeze that rustles through the trees
And misty memories of days gone by
We could never see tomorrow, no one said a word about the sorrow
And how can you mend a broken heart?
How can you stop the rain from falling down?
How can you stop the sun from shining?
What makes the world go round?
How can you mend this broken man?
How can a loser ever win?
Please help me mend my broken heart and let me live again
Source: LyricFind
Songwriters: Barry Gibb / Robin Gibb
Asin - Sayang ka
Sayang ka, pare ko
Kung 'di mo ginagamit ang 'yong talino
Sayang ka, aking kaibigan
Kung 'di mo ginagamit ang 'yong isipan
Ang pag-aaral ay 'di nga masama
Ngunit ang lahat ng pinag-aralan mo'y matagal mo nang alam
Ang buto ay kailangan diligin lamang
Upang maging isang tunay na halaman
Pare ko, sayang ka
Kung ika'y musikerong walang magawang kanta
Sayang ka, kung ikaw...
Ay taong walang ginawa kundi ang gumaya
Ang lahat ng bagay ay may kaalaman
Sa lahat ng bagay sa kanyang kapaligiran
Idilat mo ang 'yong mata, ihakbang ang mga paa
Hanapin ang landas ng patutunguhan
'Pagkat ang taong mulat ang mata
Lahat ng bagay, napapansin n'ya
Bawat kilos niya'y may dahilan
Bawat hakbang may patutunguhan
Kilos na, sayang ka
Sayang ka, aking kaibigan
Kung 'di mo makita ang gamit ng kalikasan
Ang araw at ulan
Sila ay narito, iisa ang dahilan
Sayang ka kung wala kang nakita sa ulan
Kundi ang basa sa 'yong katawan
Sayang ka kung wala kang nakita sa araw
Kundi ang sunog sa 'yong balat
'Pagkat ang taong mulat ang mata
Lahat ng bagay, napapansin n'ya
Bawat kilos niya'y may dahilan
Bawat hakbang may patutunguhan
Kilos na, sayang ka
Ang Bee Gees ay kilalang grupo ng mang-aawit na nabuo ng magkakapatid na Barry, Robin, at Maurice Gibb noong 1958. Naging matagumpay sila at hinangaan sa kanilang awit noong huling bahagi ng 1960 at unang bahagi ng 1970s. Ang Asin naman ay bandang mula sa Pilipinas. Nagsimula sila bilang isang trio sa huling bahagi ng 1970s bago naging quartet, at orihinal na kilala bilang Salt of the Earth. Kilalang mang-aawit ng Asin ay sina Mike Pillora Jr., Lolita Carbon, Pendong Aban Jr., at ang pinaslang na si Cesar "Saro" Bañares Jr.
Klasiko na ang kanilang mga awitin at tiyak na makikipagtagalan pa sa panahon. Namnamin din natin ang iba pa nilang awitin na talaga namang magugustuhan ng iba pang henerasyon.
Martes, Enero 28, 2020
Dapat climate resilient ang On-Site, In-City or Near-City Resettlement Bill
DAPAT CLIMATE RESILIENT ANG ON-SITE, IN-CITY OR NEAR-CITY RESETTLEMENT BILL
Maikling sanaysay at saliksik ni Greg Bituin Jr.
May mga nakasalang na panukalang batas sa Senado at Kongreso hinggil sa relokasyon ng mga maralita na on-site (ang relokasyon ay sa mismong kinatitirikan ng kanilang tahanan), in-city (ang relokasyon ay sa loob lang ng lungsod kung saan sila naroon) or near-city (sa pook na katabi ng kinapapaloobang lungsod). May Senate Bill si Senadora Grace Poe (SBN 582) at Senadora Risa Hontiveros (SBN 167).
Mayroong katumbas na panukalang batas sa Kongreso sina Rep. Kiko Benitez (HB00042), Kit Belmonte (HB00156), Alfred Vargas (HB00236), Yul Servo (HB03227), Francis Abaya (HB04245), at Rufus Rodriguez (HB02564).
Sa ating Saligang Batas ay nakasaad sa Seksyon 9 at 10 ng Artikulo XIII ang karapatan sa pabahay. Dahil dito'y naisabatas ang Republic Act 7279 o Urban Development and Housing Act (UDHA). Subalit makalipas ang halos tatlong dekada, hindi pa rin ganap na naisasakatuparan ang disente at abotkayang pabahay sa maralita. Tinatayang nasa 6.8 milyon ang backlog sa housing sa taon 2022.
Dahil dito, nangangailangan pa rin ng pabahay ang maraming maralita. Kaya nagsulputan ang mga planong on-site, in-city at near-city na resettlement o relokasyon ng pabahay. Subalit sa kanilang mga panukala, kailangan itong pag-aralan pang mabuti dahil hindi sapat ang on-site, in-cty at near-city na pabahay kung binabaha ang lugar tulad sa Malabon at Navotas.
Dapat kahit ang mga panukalang batas sa pabahay ay maging climate resilient, batay sa adaptation at mitigasyon, na dahil may mga senaryo nang lulubog ang maraming lugar sa taon 2030 pag hindi naagapan ang climate change na nagaganap. Ayon sa mga siyentipiko, dapat na masawata ang lalo pang pag-iinit ng mundo, na huwag itong umabot sa 1.5 degri Centigrade, dahil kung hindi maraming lugar ang lulubog sa tubig. Basahin nyo at pag-aralan ang ulat ng UNFCCC (United Nations Framework Convention on Climate Change), at ng IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change), na noong Oktubre 2018 ay nagsabing may labingdalawang taon na lang tayo upang masawata ang 1.5 degri C. Dahil kung hindi, lulubog ang maraming lugar. Ibig sabihin, sa taon 2030 ay baka lumubog na ang maraming bansa sa tubig.
At pag nangyari ito, na lumubog halimbawa nang halos anim na talampakan ang mga lugar dulot ng 1.5 degri C na lalo pang pag-iinit ng mundo, ano pang esensya ng on-site at in-city relocation? Titira ka pa ba sa on-site relocation na ibinigay sa iyo kung alam mo namang lulubog ito?
Ang dapat pag-aralan, pagdebatihan, at isabatas ay ang isang Public Housing Act, kung saan ang pabahay ay hindi pribadong pag-aari kundi babayaran lang ang gamit nito, hindi upa.
Ang mga pag-aaral na ito hinggil sa klima at pabahay ay mula sa pakikipagtalakayan ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML) sa mga grupo tulad ng Philippine Movement for Climate Justice (PMCJ). May mga mapa pang ipinakita kung ano ang mga lugar na lulubog sa ganitong taon pag hindi binago ng mga mayayamang bansa ang kanilang paggamit ng enerhiya. Pag patuloy pa sila sa paggamit ng coal-fired power plants at mga enerhiyang mula sa fossil, lalong mag-iinit ang mundo, at pag lumampas na tayo sa limit na 1.5 degri Centigrade, hindi na tayo makakabalik pa sa panahong mababa sa 1.5.
Kaya dapat maipasok din sa mga panukalang batas sa pabahay na mabago na rin ang ating sistema ng enerhiya, at huwag nang umasa pa sa fossil fuel kundi sa renewable energy.
Kailangang maging aktibo rin tayong maralita sa usapin ng klima, climate change at climate justice, at manawagan tayo sa mga mayayamang bansa na bawasan na ang paggamit ng coal plants at gumamit na tayo ng renewable energy.
Sa madaling salita, dapat nakabatay din sa usaping pangklima ang on-site, in-city, at near-city resettlement bill. Para kung sakaling lumubog na ang mga bahaing lugar, may opsyon ang mga maralita. Hindi na uubra ang on-site relocation sa lulubog na mga lugar. Baka hindi na rin umubra ang in-city at near-city relocation sa kalaunan. Dapat ay climate resilient na batas para sa pabahay ang dapat pagtuunan ng pansin ng mga mambabatas.
* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Enero 16-31, 2020, pahina 8-9
Maikling sanaysay at saliksik ni Greg Bituin Jr.
May mga nakasalang na panukalang batas sa Senado at Kongreso hinggil sa relokasyon ng mga maralita na on-site (ang relokasyon ay sa mismong kinatitirikan ng kanilang tahanan), in-city (ang relokasyon ay sa loob lang ng lungsod kung saan sila naroon) or near-city (sa pook na katabi ng kinapapaloobang lungsod). May Senate Bill si Senadora Grace Poe (SBN 582) at Senadora Risa Hontiveros (SBN 167).
Mayroong katumbas na panukalang batas sa Kongreso sina Rep. Kiko Benitez (HB00042), Kit Belmonte (HB00156), Alfred Vargas (HB00236), Yul Servo (HB03227), Francis Abaya (HB04245), at Rufus Rodriguez (HB02564).
Sa ating Saligang Batas ay nakasaad sa Seksyon 9 at 10 ng Artikulo XIII ang karapatan sa pabahay. Dahil dito'y naisabatas ang Republic Act 7279 o Urban Development and Housing Act (UDHA). Subalit makalipas ang halos tatlong dekada, hindi pa rin ganap na naisasakatuparan ang disente at abotkayang pabahay sa maralita. Tinatayang nasa 6.8 milyon ang backlog sa housing sa taon 2022.
Dahil dito, nangangailangan pa rin ng pabahay ang maraming maralita. Kaya nagsulputan ang mga planong on-site, in-city at near-city na resettlement o relokasyon ng pabahay. Subalit sa kanilang mga panukala, kailangan itong pag-aralan pang mabuti dahil hindi sapat ang on-site, in-cty at near-city na pabahay kung binabaha ang lugar tulad sa Malabon at Navotas.
Dapat kahit ang mga panukalang batas sa pabahay ay maging climate resilient, batay sa adaptation at mitigasyon, na dahil may mga senaryo nang lulubog ang maraming lugar sa taon 2030 pag hindi naagapan ang climate change na nagaganap. Ayon sa mga siyentipiko, dapat na masawata ang lalo pang pag-iinit ng mundo, na huwag itong umabot sa 1.5 degri Centigrade, dahil kung hindi maraming lugar ang lulubog sa tubig. Basahin nyo at pag-aralan ang ulat ng UNFCCC (United Nations Framework Convention on Climate Change), at ng IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change), na noong Oktubre 2018 ay nagsabing may labingdalawang taon na lang tayo upang masawata ang 1.5 degri C. Dahil kung hindi, lulubog ang maraming lugar. Ibig sabihin, sa taon 2030 ay baka lumubog na ang maraming bansa sa tubig.
At pag nangyari ito, na lumubog halimbawa nang halos anim na talampakan ang mga lugar dulot ng 1.5 degri C na lalo pang pag-iinit ng mundo, ano pang esensya ng on-site at in-city relocation? Titira ka pa ba sa on-site relocation na ibinigay sa iyo kung alam mo namang lulubog ito?
Ang dapat pag-aralan, pagdebatihan, at isabatas ay ang isang Public Housing Act, kung saan ang pabahay ay hindi pribadong pag-aari kundi babayaran lang ang gamit nito, hindi upa.
Ang mga pag-aaral na ito hinggil sa klima at pabahay ay mula sa pakikipagtalakayan ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML) sa mga grupo tulad ng Philippine Movement for Climate Justice (PMCJ). May mga mapa pang ipinakita kung ano ang mga lugar na lulubog sa ganitong taon pag hindi binago ng mga mayayamang bansa ang kanilang paggamit ng enerhiya. Pag patuloy pa sila sa paggamit ng coal-fired power plants at mga enerhiyang mula sa fossil, lalong mag-iinit ang mundo, at pag lumampas na tayo sa limit na 1.5 degri Centigrade, hindi na tayo makakabalik pa sa panahong mababa sa 1.5.
Kaya dapat maipasok din sa mga panukalang batas sa pabahay na mabago na rin ang ating sistema ng enerhiya, at huwag nang umasa pa sa fossil fuel kundi sa renewable energy.
Kailangang maging aktibo rin tayong maralita sa usapin ng klima, climate change at climate justice, at manawagan tayo sa mga mayayamang bansa na bawasan na ang paggamit ng coal plants at gumamit na tayo ng renewable energy.
Sa madaling salita, dapat nakabatay din sa usaping pangklima ang on-site, in-city, at near-city resettlement bill. Para kung sakaling lumubog na ang mga bahaing lugar, may opsyon ang mga maralita. Hindi na uubra ang on-site relocation sa lulubog na mga lugar. Baka hindi na rin umubra ang in-city at near-city relocation sa kalaunan. Dapat ay climate resilient na batas para sa pabahay ang dapat pagtuunan ng pansin ng mga mambabatas.
* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Enero 16-31, 2020, pahina 8-9
Biyernes, Enero 17, 2020
Katanungan sa Kamayan Forum
Paano ba alagaan si Inang Kalikasan?
Dito sa Kamayan Forum ay aking katanungan
Nang daigdig ay di maging malaking basurahan
Nang di masira ang ating nag-iisang tahanan.
Nag-iba na ang panahon, nagbabago ang klima
Kinakalbo ang bundok, patuloy ang pagmimina
Kinakain ng isda ang plastik na naglipana
Nagtampisaw ka na rin ba sa dagat ng basura.
Di mo ba alam na puso ng mundo'y pumipintig
Tinapunan na ng plastik at upos ang daigdig
Hahayaan bang plastik ang sa bayan na'y lumupig
At wasak na kalikasan ang sa budhi'y umusig.
Sa problema ng kalikasan, anong dapat gawin?
Ugaling mapag-aksaya'y kailan babaguhin?
Si Inang Kalikasan ba'y paano mamahalin
Nang kinabukasan ng mundo'y tuluyang sagipin.
- gregbituinjr.
* nilikha at binigkas ng makata ang tula sa Kamayan para sa Kalikasan Forum, Enero 17, 2019, Kamayan Restaurant, West Avenue, Lungsod Quezon
Mag-subscribe sa:
Mga Post (Atom)